1976 (?) - STEFAN ŻECHOWSKI. Stanisław Urbański

 

na zdjęciu: Stefan Żechowski. Pastuszek, z cyklu Dzieciństwo, 1959, tektura, pastel, 20x29 cm

 

Stanisław Urbański

Urodził się w 1912 roku w Książu Wielkim koło Miechowa. Żyjąc na uboczu, z dala od wszelkich prądów artystycznych, Stefan Żechowski pozostał wierny swojej koncepcji rysunku realistycznego o spotęgowanej ekspresji i skłonności do surrealistycznych przerysowań, skrótów metaforycznych oraz intuicyjnego obrazowania.
Od 1929 roku wiąże się ze szczepem Rogate Serce Stanisława Szukalskiego, którego był uczniem. Dla rozwoju jego twórczości decydujące znaczenie miała przyjaźń z Emilem Zegadłowiczem. W jej wyniku powstały znakomite cykle ilustracji do Zmór, Wrzosów i Motorów, które budziły podziw Zegadłowicza: Wielki talent Stefana Żechowskiego, precyzja jego rysunku, wizyjność, absolutne wczucie się w tekst - dały nam ilustracje jedyne w swoim rodzaju.
Poza współpracą z Zegadłowiczem, artysta wykonuje cykle rysunków do poezji Adama Mickiewicza, zdobi książkę Jerzego Żuławskiego Na Srebrnym Globie, oraz ilustruje Pawie pióra Leona Kruczkowskiego. Zajmuje się też projektowaniem znaczków pocztowych, jego dziełem jest m.in. seria Kultura polska.
Przed kilku laty Andrzej Banach poświęcił temu, prawie że już zapomnianemu artyście, jeden z rozdziałów w swojej książce pt. O polskiej sztuce fantastycznej. Rysunki Żechowskiego zdobiły również wydany przez Banacha we Francji album na temat polskiej sztuki erotycznej. Wystawa dzieł Żechowskiego w Brukseli stała się wydarzeniem artystycznym - natomiast w Polsce, dopiero w tym roku odbył się pierwszy pokaz jego rysunków i ilustracji w Galerii Pryzmat w Krakowie.
Żechowski czuje się najlepiej w kręgu literatury - Każdy jego utwór powstaje z pomysłu, który można opowiedzieć słowami, a nie z problemu estetycznego, stwierdza Andrzej Banach. I w tym sensie jest Żechowski kontynuatorem sztuki Artura Grottgera.
W swej narracyjnej konwencji, artysta prawie zupełnie rezygnuje z rysunku linearnego na rzecz działań trójwymiarowych i efektów światłocieniowych. Posługując się jedynie ołówkiem wydobywa z tej techniki olbrzymią ekspresję - od głębokiej czerni do olśniewającej bieli poprzez rozległe gamy walorowe szarości.
Te rysunki są podobne do filmu czarno-białego, w którym brak kolorów nie jest ubóstwem, lecz możliwością uzyskania pełni wyrazu - pisze Andrzej Banach. Pracowicie, niekiedy wręcz z fotograficzną dokładnością kreuje swój osobliwy świat obsesyjnych wizji i fantazji. Tak powstaje głębia kosmicznej przestrzeni i skąpany w świetle księżyca romantyczny las. Jest realistą, jednak jego skłonność do idealizowania formy prowadzi często do zaskakujących deformacji z pogranicza kiczu - przed którym chroni go naiwność środków wyrazu i świeżość spojrzenia. Podobne symbole i rekwizyty odradzają się dzisiaj w plastyce pop-artu, w rozmaitych komiksowych historyjkach obrazkowych. Młodopolska poetyka Żechowskiego najwyraźniej przejawia się w jego rysunkach poświęconych tematyce erotycznej: te wyidealizowane postacie i nierealne sytuacje wywodzą się ze świata marzeń, do którego brutalnie wdziera się technika współczesnej cywilizacji…

  • ORGANIZATOR:

  • PATRONAT:

  •  

  • PARTNERZY:

  •